1854.Επιστολές του παρέδρου Αρχανίου Γεωργίου Νερουλή προς τον Γερουσιαστή Δ. Χατζίσκο.

  

Μετα την ιδρυση του νεοελληνικου κρατους, το ιδιοκτησιακο  τοπιο και καθεστως ηταν αφ ενος θολο, και αφ ετερου δυσμενες για τους γηγενεις των χωριων. Θολο επειδη πολλες φορες οι υπο διωγμο η φευγατοι ηδη Οθωμανοι, πουλουσαν τα κτηματα που κατειχαν δυο και τρεις φορες σε διαφορετικους αγοραστες, και δυσμενες για τους γηγενεις επειδη  αυτοι που για διαφορους λογους ειχαν αποκτησει  χρηματα και θεσεις κλειδια στον νεοδιαμορφουμενο μηχανισμο, ειχαν προφανως και την δυνατοτητα αγορας της γης, με αποτελεσμα οι ντοπιοι, που καλλιεργουσαν την γη, βρεθηκαν στην δυσαρεστη θεση να θεωρουνται καταπατητες και να πληρωνουν δυσβασταχτα ενοικια. Ηταν η εποχη των νεοτσιφλικαδων. Οι Χατζισκος, Κωλλετης, Δημακης Χατζης  κατειχαν στην περιοχη μας μεγαλες εκτασεις γης, την οποια εκμισθωναν,δια μεσω των εντοπιων τοποτηρητων τους. Για τις ραδιουργιες  του Κωλλετη καταπελτης ηταν ο  Μακρυγιαννης -

 <<........ Τώρα ο Θεός, ο δίκιος και παντοδύναμος, οπού ορίζει κ᾿ εσένα, ανάστησε αυτείνο το μικρό έθνος και θέλει να δοξάζεται απ᾿ αυτό το μικρό  μορθόδοξο έθνος ορθοδόξως κι᾿ ανατολικώς, καθώς οι εδικοί σου υπήκοοι τον δοξάζουν δυτικώς. Κ᾿ εσύ ο μεγάλος χριστιανός δυτικός βασιλέας, ο επίτροπος του Θεού εις τον λαόν σου, πρέπει να προσέχης να ᾿χη αυτός ο λαός αρετή και ηθική και να τον παρακινής να δοξάζη τον Θεόν κατά την θρησκείαν του κ᾿ εσέναν και την πατρίδα του να σας σέβεται, κι᾿ όχι να χάνης τις βασιλικές σου στιμές και τις πολυτίμητες να οδηγής τον «γκενεράλ» Κωλέτη σου, (οπού δεν ήξερε πως βάνουν την πέτρα εις το ντουφέκι και τον ονόμασες και γκενεράλη ότι οι Μεγαλειότες σας όλους τους τοιούτους τους τιμάτε και δοξάζετε, ότι αυτείνοι εκτελούν την θέλησή σας), και καταγίνεται να γυρίση από την θρησκεία τους τους απογόνους των παλιών Ελλήνων, τα παιδιά του Ρήγα, του Μάρκο Μπότζαρη, του Καραϊσκάκη, του Δυσσέα, του Διάκου, του Κολοκοτρώνη, του Νικήτα, του Κυργιακούλη, του Μιαούλη, του Κανάρη, των Υψηλάντων κι᾿ αλλουνών πολλών, οπού θυσιάσαν και την ζωή τους και την κατάστασίν τους δι᾿ αυτείνη την ορθόδοξη θρησκεία και δι᾿ αυτείνη την ματοκυλισμένη μικρή τους πατρίδα. Η Μεγαλειότη σου μπορεί να μην τα ξέρης αυτά ο Κωλέτης και οι συντρόφοι του δεν τα ξέρουν;............. Πάγω εις τον κουμπάρο μου τον Κωλέτη, τον παίρνω σε μίαν κάμαρη, του λέγω πως ήρθε εις αυτείνη την πατρίδα, ξυπόλυτος, γυμνός. Οι άλλοι γιατροί οπού ᾿ρθαν φέραν κι᾿ από ᾿να γλυστήρι και γιατρικά και τήραγαν τους αστενείς “Εσύ, του είπα, ούτε αυτά ήφερες, ούτε αστενείς κύταξες. Ετιμήθης, δοξάστης από την πατρίδα σου. Γιόμωσες σταυρούς, χρήματα δεν μας αφίνεις πλέον ήσυχους να ζήσουμεν εδώ εις την ματοκυλισμένη μας πατρίδα με την θρησκεία μας, αλλά μας τζαλαπατάς και μας διαιρείς;» >>

  Σε οτι αφορα τον Δημακη Χατζη, ενδιαφερουσα ειναι η μαρτυρια του Στρατηγου Κοντογιαννη -

<<....  ο εν τω χωρίω Μαυρίλω άρχων Δημάκης – Χατζής επρόδωκεν εις τους Τούρκους τον εκ της επί του Αχελώου γεφύρας Ταρτάνης διερχόμενον Κλέφτην Κωνσταντίνον Κοντογιάννην, όστις καταληφθείς αιφνιδίως εν τω καταυλισμώ του εν στιγμή αναπαύσεως εφονεύθη υπό των Τούρκων μετά των συν αυτώ συγγενών και μη, συναγωνιστών του. Ο περί ού ο λόγος όμως προεστώς του Μαυρίλου Δημάκης – Χατζής δεν ηρκέσθη εις τούτο. Επειράθη έτη τινά μετά ταύτα να εξολοθρεύση και τον υιόν του Κωνσταντίνου, τον περί ου ο λόγος πάππον μου Σπύρον. Ούτως εκάλεσεν αυτόν εις εν χωρίον το Μαυρίλον επί τη προφάσει, ότι επεθύμει να λησμονηθή η εκ της δολοφονίας του πατρός του Σπύρου υφισταμένη μεταξύ των έχθρα και ότι ήθελε να συμφιλιωθή μετ’ αυτού προσφέρων μάλιστα και την χείρα της θυγατρός του Αγορούλας. Ο αγαθός Σπύρος, πεισθείς και λησμονήσας το παρελθόν μετέβη παρά τω Δημάκη λαβών την συμβουλήν του εμπειροτέρου του θείου Μήτσου, όπως ήνε κατά την μετά του Δημάκη συνέντευξιν προσεκτικός. Ο Σπύρος έτυχεν εν Μαυρίλω καλλίστης υποδοχής και θελχθείς υπό της θυγατρός του Δημάκη απεδέχθη την χείρα αυτής και εμνηστεύθη. Δεν είχον όμως παρέλθει πολλαί ημέραι ότε, ενώ ο Σπύρος μετά των οπαδών του προφυλασσόμενος από των Τούρκων διέμενεν εις το γειτονικόν του Μαυρίλου χωρίον Νεοχώρι, οπλίτης του τις φρουρός συνέλαβεν επί της οδού αγγελιαφόρον του Χατζή κομιστήν επιστολής, ήτις εδόθη παραχρήμα εις τον Σπύρον, όστις, και την απεσφράγισεν. Η επιστολή κατέδιδεν εις τον εν τη επαρχία διατρίβοντα Τούρκον Πασάν την διαμονήν του σώματος του Ελληνος της Ελευθερίας προμάχου. Η παν όριον υπερβαίνουσα σατανική δολιότης εξήψεν ως εικός εις ύψιστον βαθμόν την οργήν του Σπύρου, όστις, εκδικητής γενόμενος της τε δολοφονίας του πατρός του και της κατ΄ αυτού μελετηθείσης αποπείρας, μετέβη πάραυτα μετά των παλληκαρίων του εις Μαυρίλον και αυτός μεν δια του ιδίου του ξίφους εφόνευσε τον Δημάκην, αφού πρώτον τω επέδειξε την επιστολήν και τω είπεν : «Δεν σου έφθασαν λοιπόν οι τόσοι Κοντογιανναίοι ους εδολοφόνησας μετά του πατρός μου;», οι περί αυτόν δε τους λοιπούς του Δημάκη συγγενείς, ων περιεσώθη μόνον εκτός των γυναικών, ων εφείσθησαν, ο Δημήτριος, ο Χατζίσκος (μικρός Χατζής) είτα επικληθείς, κρυβείς εντός των αποσκευών της οικίας. Ο ούτω περισωθείς είναι ο μετά ταύτα διατελέσας επί Οθωνος υπουργός ανεψιός του Δημάκη.....>>

Ο Δ. Χατζισκος, που κατειχε στην περιοχη μας πολλα κτηματα.

  Στις 22 Φεβρουαριου 1854 0 Γ. Νερουλης, τοτε παρεδρος του Αρχανιου, στελνει μια επιστολη στον Δ.Χατζισκο, οπου του εξηγει πως οι κατοικοι του χωριου που ενοικιαζαν τα χωραφια του, αλλα και οι Μακρυσιωτες, αδυνατουσαν να πληρωσουν τα χρεωστουμενα ενοικια, επικαλουμενος την δυσμενη στρατιωτικη αναταραχη που επικρατουσε στην περιοχη.

Επιστολη 22 Φεβρουαριου 1854

Ευγενεστατε κυριε
αρχανι τη 22 φεβρουαριου 1854

   Γνωριζεις βεβαια την στρατολογιαν οπου εγινεν και γινετε εις την επαρχια μας οτι ολοι οι ανθρωποι οπλισθησαν.........και ολοι οι αρχανιωτες ως και οι μακρυσιωτες αφησαν τας γεωργικας των εργασιας και εβιουν εξω ως εκ τουτου δεν εχουν καλλιεργησει ουτε πεντε ζευγαρια γης και τα δυο χωρια τουτο ενεκα δεν θα δινηθω να δεχθω αυτο το βαρος του ενοικιου διοτι αυτη η περιστασις ητο απροσδοκητος σε παρακαλω λοιπον να μην θελησης την αδικια μου αλλα να με απαλαξης απο την υποχρεωσιν αυτην και οταν συναχθουν τα εισοδηματα των χωριων τουτων δια λογαριασμων σου, πιστευω να ακουσεις την παρακληση μου ταυτην και περιμενω λοιπον επιστολην σας προς οδηγιες μου για τα χωραφια του γιανακου κοντογιανη δοστε τελος διοτι σας εγραψα περι τουτου.....σας προσκυνω
ο δουλος σας
Γ.νερουλης

   Το 1854 ειναι πραγματι  μια περιοδος πολυ δυσκολη. Τα Αγραφα και η Θεσσαλια  ειναι επαναστατημενα. Οπλαρχηγοι, ανταρτες του 1848-1850, φυγοδικοι και ληστες συσωρευονταν στα μεθορια, και προετοιμαζονταν να εισβαλουν στην Θεσσαλια.Ενας μαλιστα απο αυτους, ο Θ.Ζιακας με το <<Σωμα των Ολυμπιων η Μακεδονων> ειχε φθασει απο τις αρχες Οκτωβριου 1853 με 120 μαχητες στην θεση Συκια του Αρχανιου, και σχεδιαζε να περασει τα συνορα προς Θεσσαλια. Τελικα περασε την μεθοριο στις 20 Φεβρουαριου 1854 και στρατοπεδευσε στην Καιτσα. 

  Οι επαναστατες Ελληνες  πολλες φορες εβρισκαν προσκαιρο καταφυγιο και καταλυμα στα χωρια, η ληστεια επισης  στα χωρια, ειδικα της  μεθοριακης γραμμης Ελληνικο-Τουρκικο ειναι καθημερινο φαινομενο, με αποτελεσμα οι κατοικοι  της εν λογω γραμμης να βιωνουν καθημερινα την αβεβαιοτητα. Οι κατοικοι του Αρχανιου υφιστανται  τις συνεπειες ολων αυτων των καταστασεων. Οταν απεφασιζε ο καθε αποσπασματαρχης, ειχε το δικαιωμα  να στρατολογει τους κατοικους των χωριων της μεθοριου προς καταδιωξη των ληστων, οι οποιοι το ειχαν διπορτο. Τους κυνηγουσαν Ελληνικα αποσπασματα, αποσυρονταν στο Τουρκικο. Τους καταδιωκαν Τουρκικα, εμπαιναν στο Ελληνικο. Παραλληλα και τα ιδια τα μεταβατικα αποσπασματα, οπως θα δουμε παρακατω, πλιατσικολογουσαν εις βαρος των κατοικων.
Συμπλοκή μεταξύ ληστών και εθνοφυλακής στα ορεινά της Κεντρικής Ελλάδας, 1876.

Ξυλογραφία. Σχέδιο Sahib.

Le Tour du Monde, τευχ. XXXII, Paris 1876, κεφ. 29, σ. 141.
Αθήνα, Συλλογή Ευ. Φινόπολου.



    Τον Απριλιο του 1854, ο Γ.Νερουλης στελνει εκ νεου επιστολη στον Δ.Χατζισκο.

Επιστολη Απριλιου 1854 σελ. 1

   Στην επιστολη περιεχεται ενας καταλογος χωραφιων  στην περιοχη Αρχανιου, με τις θεσεις και τα ορια τους, για τα οποια ο Γ.Νερουλης ισχυριζεται οτι  ειναι διαφιλονικουμενα. Δηλαδη  πλην του Δ. Χατζισκου, ο οποιος φερεται σαν ιδιοκτητης, τα διεκδικουν και αλλοι. Ο Δημακης Χατζης, και ο Κωλλετης. Γραφει στην πρωτη παραγραφο-

Ευγενεστατε σας προσκυνω 
   Αυτος ειναι ο καταλογος των φιλονικουμενων χωραφιων για τα οποια φιλονικω...........ποια ειναι των χατζαιων και ποια του δημακη και ποια του κωλετη  και τα οποια στα ποτιζω χατζαιικα τα εχουν  και αλλα πολλα ακομη ....... η ευγενεια σας γνωριζει το ενοικιον 

   Στην δευτερη παραγραφο γραφει επισης για διαφιλονικουμενα χωραφια στην θεση Καναπιτζα

    Ελαβα το γραμμα απο τον κυριο μιχαλακην αν χωραφι εις χωραφι......να δουν καταλογον πως συνορευει η καναπιτζα η καναπιτζα εχει χωραφια και σταρια της μακρυσης και πλατυστομου ο μιχαλακης μου ειπε αν χωραφη εις χωραφη λοιπον γραψε μου πως αν θελεις να δουν καταλογον διοτι απο τα χατζαιικα χωραφια διπλα της καναπιτζας εχουν κληρους ......δημακη 10 στρεματα..............γραψε μου να δουν καταλογον υπαρχοντων καναπιτζας

Επιστολη Απριλιου 1854 σελ. 2


   Επειδη σου εγραψα δια το ενοικιον  με αναγκαζεις να σου γραψω την γνωμη μου. καθως σου εγραψα ο κοσμος εκινηθηκαν και ενα μερος μονον καλλιεργουν καθως πληροφορηθηκες νομιζω και προ ημων πολυ ολιγα ειναι σπαρμενα με τουτα εις βαρος μας να μην φυγουμε  και τουτο για να αποφυγουμε τις φασαριες οτι -  ο Ταγματαρχης Σκαλτσας εναντιον ....... του Δημου μας και παρακαλω την ευγενεια σας να μας δωσεις θεραπειαν ειδ αλλως θα φυγομεν  διοτι δεν ειμπορουμεν να υποφερομε απο τους Λοιδωρικιωτες καθε μερα κλεπτουν προβατα γελαδια και κλεπτουν και σπιτια νομιζω θα πληροφορηθεις και απο αλλους .....
     Σε αυτα τα εγγραφα, βλεπουμε κατ αρχας ποιοι ηταν οι κατοχοι της γης - Χατζισκος, Κωλλετης, Χατζαιοι, Χονδραιοι, και τις φιλονικιες σχετικα με το ιδιοκτησιακο καθεστως. Δευτερον ο Νερολης εκφραζει την αδυναμια των Αρχανιωτων να πληρωσουν στον Χατζισκο τα ενοικια για τα χωραφια που καλλιεργουν, επικαλλουμενος την αδυναμια τους να καλλιεργησουν επειδη δεν τολμουν να βγουν απο τα σπιτια τους υφισταμενοι την ληστρικη δραση των Λοιδωρικιωτων.Λοιδωρικιωτες ειναι το υπο τον Ταγματαρχη Σκαλτσα μεταβατικο στρατιωτικο αποσπασμα, που εκινειτο στα ορια του νεοελληνικου κρατους, που ηταν τοτε στην κορυφογραμμη της Ορθρυος, και καταδιωκε τους ληστες(σε προσεχη αναρτηση θα γινει αναφορα στην ληστεια), οι οποιοι ληστες περνουσαν ποτε στο Ελληνικο και ποτε στο Τουρκικο εδαφος, αφου πρωτα πλιατσικολογουσαν στα χωρια της μεθοριου. Δηλαδη βαλαν τον λυκο να φυλαει τα προβατα. 


Τα ορια του νεοελληνικου κρατους το 1837.

   Ενα αλλο στοιχειο που προκυπτει, ειναι τα διαφορα τοπωνυμια που αναφερονται, και που μερικα τα χρησιμοποιουμε ακομα και σημερα.
Κολιτσιδα, Αρμυριθι(η και Πλατανο), Γλυκοριζο, Ψιλο Πλατανο(σημερα Ψηλα Πλατανια), Αρμυρα. Εχουν εκλειψει τα εξης - Χαιδακι, Αμοχιμα, Μουσταφοβρυση(προκειται μαλλον για το τοπωνυμιο που σημερα το λεμε  Μεταφοβρυση, ενω σε παλιους χαρτες της Γεωγραφικης Υπηρεσιας του Στρατου το συνανταμε ως Μυταφοβρυση.Αυτο το γεγονος μαρτυρει την γλωσσικη αλοιωση που υφιστανται διαχρονικα στα τοπωνυμια). Καλαμποκαλωνι (δηλ. εκει που αλωνιζαν το καλαμποκι), Ντιρβαικη Σαιτα, Ρουστεμαγας (στον Ρουστεμαγα θα αναφερθουμε σε αλλη αναρτηση, ηταν ο επιτροπος των Αρχανιωτων, οταν αγορασαν με τους Μακρυσιωτες 7,5 ζευγαρια γης απο τους Οθωμανους), Σουγαρα(πρεπει να ηταν κατω απο τα Παλιομυλα προς το Μακρυσιωτικο), Καναπιτζα (σημερα Παλιομυλα), Μιαλυκα(δυσαναγνωστο). 




   ΠΗΓΕΣ

Αναρτήθηκε από

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)